Letterpret in Spaansche Brabander

Letterpret in Spaansche Brabander

De Spaansche Brabander van Bredero is eigenlijk geen boek, maar een toneelstuk. En wat voor één: het werd in de zeventiende eeuw meer dan dertig keer opgevoerd, wat in die tijd heel, heel veel was. Het populaire toneelstuk werd meerdere jaren in reprise genomen. Dat betekent dat ze af en toe het spel afstoften en opnieuw opvoerden. Net als die eindeloze herhalingen van Teen Mom op MTV.

Ondanks dat de Spaansche Brabander een toneelstuk is, kon je het in de zeventiende eeuw gewoon als boek in de winkel kopen. Mensen die het toneelstuk in de schouwburg (het theater) hadden gezien, vonden het zó leuk dat ze ook het boek wilden hebben. Zo konden ze thuis de avonturen van Jerolimo en Robbeknol naspelen. Wie zouden de rollen van hoertjes An en Trijn gespeeld hebben?

Op het plaatje hieronder zie je een stukje Spaansche Brabander. Boven de tekst van de toneelspelers staat wie welk stukje tekst moest zeggen. Zo wist je als lezer makkelijk wie aan het woord was.

’Maar Alphaman, ik kan die tekst toch helemaal niet lezen? Wat zijn dat voor rare tekentjes?’

Dat is begrijpelijk. De tekst op deze afbeelding is namelijk gedrukt in een heel ander lettertype dan dat wij tegenwoordig gebruiken, namelijk de gotische letter. Deze ken je misschien wel uit het stripboek Asterix en de Goten. Voor ons zijn gotische letters nagenoeg onleesbaar, maar de lezers uit de Middeleeuwen en de Gouden Eeuw waren gewend aan dit lettertype. Sterker nog, ze vonden het mooi! Rare jongens, die Hollanders…

Het andere lettertype dat je op deze pagina kan zien is de Romein. Je ziet het romeinse schrift terug bij de namen van de personages. Van een afstandje zijn ze al een stuk leesbaarder.

Hoewel Asterix en Obelix niet zo gek waren op de Romeinen, is hun schrift voor ons een stuk leesbaarder. Tegenwoordig zie je daarom ook niet zo veel gotische letters meer. Het laatste volk dat fan was van de gotische letters waren de nazi’s. Totdat ze erachter kwamen dat de gotische letter door de joden was uitgevonden…